Vajrayogini, de vrouwelijke boeddha van wijsheid en haar pad

vajrayogini_mandala_by_shroombaybe-d4m0om5
Vajrayogini mandala

De ‘Hoogste Yoga Tantra’ is een pad binnen het tantrisch boeddhisme waarin het bereiken van verlichting met de hulp van een vrouwelijke Boeddha (Vajrayogini) centraal staat. In deze traditie gaat het om het oproepen van ‘bliss’ (gelukzaligheid) met het doel om ‘emptiness’ (leegte, leegheid) te ervaren. Of beter gezegd: door ons in een staat van gelukzaligheid te brengen, en alles als gelukzaligheid te ervaren (de mensen en dingen om ons heen, het universum) worden wij ons tevens bewust van de volledige leegte van en in alles, we beschouwen de wereld met een heldere (clear) mind en alles is volkomen transcendent, inclusief wijzelf. Dat is precies de staat waarin het goddelijke manifest kan worden. Dat kan alleen door ons ‘herkend’ worden als wij vanbinnen volkomen helder, leeg en kalm worden. Dan ervaren we ook dat gelukzaligheid en leegheid één zijn en in essentie ondeelbaar.

Deze vorm van tantra gaat ervan uit dat het grootste obstakel op het pad naar verlichting onze manier van kijken naar en denken over de wereld is: dat wil zeggen wanneer we deze als ‘gewoon’ of ‘alledaags’ (ordinary) ervaren, met gewone mensen en gebeurtenissen. Door in dit ‘gewoon’ te blijven hangen, ervaren we geen verhevenheid of goddelijkheid in onze medemens, onze bezigheden en onze ervaringen. Ons kijken naar de wereld om ons heen is meestal te gekleurd door onze denkbeelden, overtuigingen, gevoelens en emoties om de reeds genoemde gelukzaligheid te ervaren.

vajrayogini
Vajrayogini

Daarom is een van de belangrijkste praktijken binnen de hoogste yoga tantra van Vajrayogini het zuiveren van onze ervaring en gedachten van de wereld, en deze te ervaren als een puur “Dakini Land”, zowel buiten als binnen onszelf. Met Dakini Land wordt een plaats bedoeld voorbij onze gewone ervaringen, waar wij vrij zijn van lijden (samsara).Onze ervaringen en gedachten kunnen we zuiveren door het uitvoeren van de zogeheten ‘elf yoga’s’ van Vajrayogini’s hoogste yoga tantra. Op deze manier kunnen we leren onze ‘innerlijke winden’ die vaak alle kanten opwaaien –zeker na al onze ervaringen in dit hectische leven, maar ook in voorgaande levens!- te verzamelen en bijeen te brengen in ons centrale kanaal, waar deze energie verder gezuiverd kan worden en opwaarts kan stijgen (vgl. kundaliniyoga).

Aan wie interesse heeft in dit pad, raad ik natuurlijk aan om een officiële ‘empowerment van Vajrayogini’ te ontvangen en deze praktijk onder begeleiding uit te voeren. Echter, het bijzondere van deze vorm van tantra is, dat deze juist in onze hectische tijden goed uit te voeren is–alleen of met anderen- omdat de traditie vertelt dat Vajrayogini zich juist daar manifesteert waar de nood en de behoefte aan spiritualiteit het hoogste is. Juist daar waar winstbejag en moreel verval hoogtij vieren, kunnen zij en haar praktijk soelaas bieden. Dat komt omdat gezegd wordt dat haar wijsheid (en haar arsenaal aan dakinis-vrouwelijke helpers) op 24 plaatsen in de wereld is ‘neergelegd’ in de vorm van energetisch geladen plaatsen van waaruit haar wijsheid uitgestraald wordt. Dat betekent dat ook wij westerlingen gemakkelijk haar zegen over ons pad naar bewustwording kunnen ontvangen.

vajrayogini mantra2
mantra behorend bij het pad van de hoogste tantra

Bovendien –en dit is mijn persoonlijke ervaring toen ik enkele van de genoemde elf yoga’s (in de vorm van meditaties) zelf uitprobeerde, zijn er binnen deze tantra yoga veel overeenkomsten met de oude christelijke leren. Zo vloeiden de opgeroepen beelden van Vajradharma, Heruka en Vajrayogini vanuit mijn archaïsch onderbewuste automatisch over in Vader/Moeder God, Jezus en Maria –deze laatste zowel in haar aspect van Moeder (ondeelbaar in haar eenheid, dus Maagd- de oorspronkelijke betekenis van het woord) en Minnares/Geliefde (Maria Magdalena). Op deze pagina heb ik er reeds eerder op gewezen dat in de oude matriarchale tradities de moeder(godin) en de minnares die de geliefde zoon bemint dezelfde zijn, maar dat deze wijsheid steeds meer op de achtergrond geraakte. Ook hebben we gezien dat de Egyptische Osiris-Isis-Horusmythe (Egyptisch: Aser-Aset-Heru) voortleeft in de christelijke triade Vader-Zoon-Heilige geest (waarbij de heilige geest als vrouwelijk gezien wordt of als Sophia/Sjechina) of God-Maria-Jezus (waarbij Maria zowel de moeder als de geliefde is, een idee dat door de latere officiële christelijke leer -die haar vroegste band met haar pre-christelijke wortels verloren heeft- uiteraard nooit geadopteerd is).

Binnen de tantra yoga van Vajrayogini zijn Vajrayogini en haar gezel Heruka ondeelbaar, Heruka (‘clear mind’) wordt gezien als een emanatie van Vajrayogini (wijsheid), hun samenkomen is de vereniging van ‘bliss’ en ‘emptiness’. Wie Vajrayogini eert, eert tevens Heruka, het aspect van de heldere mind. Het is ongetwijfeld zeer gewaagd om te opperen dat Heru (Horus) en Heruka wellicht etymologisch-historisch verwant zijn, maar de idee dat Jezus (Horus) in India ingewijd zou zijn en een oude Indiase leer verkondigde, is door vele onderzoekers natuurlijk al wel herhaaldelijk naar voren gebracht.

Daarom, de komende tijd op Levonah’s Delights: meer over de hoogste tantra yoga van Vajrayogini, het hart van haar praktijk en praktische, direct uitvoerbare adviezen en visualisaties uit haar elf yoga’s.

Bronnen:
Geshe Kelsang Gyatso, “Guide to Dakini Land”, Tharpa Publications, Londen 1991, 1996.
Miranda Shaw, “Passionate Enlightenment- women in tantric buddhism”, Princeton University Press, 1994.