Verlichte vrouwen uit China (deel 1)

Een blog in meerdere delen over de levens van vrouwen uit het oude China, die tijdens of na hun leven op aarde verlichting bereikten. Wie waren deze vrouwen, wat voor leven leidden zij? In dit deel passeert eerst de godin Jiutian xuannü de revue, de ‘Mysterieuze Vrouw van de Negen Hemelen.’

In de 9e en 10e eeuw van onze jaartelling leefde in China een taoïstische meester en kroniekschrijver die de levens optekende van vrouwen, die gedurende of na hun leven op aarde een staat van verlichting bereikt hebben (ik gebruik hier het woord ‘verlichting’ omdat dit bij de meesten van ons wel weerklank vindt, en omdat meerdere spirituele of geestelijke stromingen deze term gebruiken. In de taoïstische teksten en commentaren vind je echter vaker het woord ‘transcendentie’ terug)*. Zijn naam was Du (of Tu) Guangting en vele jaren van zijn leven (850-933) bracht hij door aan het hof van de keizerlijke familie. Deze periode geldt als de nadagen van de Tangperiode, die algemeen wordt gezien als China’s gouden bloeiperiode op het gebied van kunsten, literatuur en wetenschappen.

taoist nun
Taoïstische non

Het bijzondere aan Du Guangtings hagiografie (=tekst over het leven van een heilige) ‘Yongcheng jixian lu’** is, dat het uitsluitend over vrouwen gaat: een paar godinnen en voor de rest aardse vrouwen die, na een moeilijk of soms juist profetisch leven vol vroege voortekenen, de staat van ‘verlichting’ bereikten. De teksten lijken hier en daar op onze (Europese) teksten van heiligenlevens: de personen in kwestie leidden een kommervol bestaan en/of voelden zich van jongs af aan geroepen tot een klooster- of kluizenaarsbestaan. Ook worden bovennatuurlijke en magische voorvallen in de teksten benadrukt en is het aan de lezer om deze op een letterlijk dan wel symbolisch niveau te duiden. Ook de manier van sterven is van belang: de taoïstische tekst maakt onderscheid in het opstijgen naar de hemel op klaarlichte dag (vergelijk de christelijke hemelvaart) of het afleggen van het lichamelijke omhulsel zoals een slang of cicade dat doet. In dat laatste geval blijft het lichaam overigens intact, jeugdig of verspreidt het wekenlang een aangename geur (net als de heiligen in onze Europese teksten).

In deze en de komende drie blogs volgt nu een beknopte weergave van vier van deze ‘heiligenlevens’: één godin en 3 aardse vrouwen. We beginnen met de godin Jiutian xuannü, die ook wel de ‘Mysterieuze Vrouw van de Negen Hemelen’ wordt genoemd. Wie was/is zij?

Jiutian xuannü, de Mysterieuze Vrouw van de Negen Hemelen, is de volgelinge van Xi wang mu, de belangrijkste godin uit het taoïstische pantheon. Jiutian Xuannü is de godin van oorlog, seksualiteit en het eeuwige leven. Zij zou China’s belangrijkste legendarische keizer –de Gele Keizer- hebben onderricht in technieken van oorlogvoering en seksueel meesterschap (dit laatste in samenwerking met 2 andere godinnen). Oorlog en seksualiteit klinken voor veel westerlingen als twee gescheiden terreinen, in de oude tijden vinden we echter regelmatig godinnen die beide ‘kunsten’ onder hun hoede hadden (zie mijn blog van 10 februari), zowel in Azië, het Midden-Oosten, Egypte en Europa. Ook in het oude China werd oorlog vaak net zo goed opgevat als een heilige strijd die de mens voert om de eigen bestiale en egoïstische impulsen te ‘transcenderen’ of ontstijgen. Een strijd die zich zowel in het eigen lichaam als in de uiterlijke wereld afspeelt en die de kennis vereist van speciale technieken en strategieën. Technieken die in culturen over de hele wereld vooral door vrouwen en vrouwelijke goden werden onderwezen!

Jiutian xuannü wordt daarom ook beschreven als een godin die zich zowel in een bovennatuurlijke wereld als in ons eigen lichaam bevindt: ze zou huizen in de ruimte tussen onze nieren (een belangrijke opslagplek voor ‘ruwe’ (seksuele) nog niet-getranscendeerde energie) en “gekleed gaan in het wit van Venus en de stralende sterren. Haar krachtig stralende parel schijnt opdat het van binnenuit het hele lichaam van de [spirituele zoeker] verlicht, zodat hij zijn jaren kan verlengen en niet hoeft te sterven.”*** Ook wordt de godin in verband gebracht met een juiste ademhaling en met alchemie die beiden als doel hebben om transcendentie en onsterfelijkheid te bereiken. Jiutian xuannü, de Mysterieuze Vrouw van de Negen Hemelen, bemiddelt tussen hemel en aarde. Om op haar te kunnen mediteren, wordt ze dikwijls opgeroepen als een witte dame op een witte schildpad.

gele keizer
Moderne voorstelling van de Gele Keizer

Du Guangting besteedt in zijn beschrijving van Jiutian xuannü nauwelijks aandacht aan het seksuele aspect van deze godin. Hij lijkt daarmee te passen binnen de traditie van het opkomende ‘mannelijke’ of patriarchale denken over de hele wereld, dat dit aspect van veel vrouwelijke godinnen negeert of onderdrukt. In de belevingswereld van veel Chinezen uit die tijd is de Mysterieuze Vrouw van de Negen Hemelen echter onlosmakelijk verbonden met seksualiteit en seksuele alchemie, en vooral ook met haar lessen in seksuele technieken aan de legendarische Gele Keizer. Zo vertelt zij hem dat seksuele technieken zeer krachtig kunnen zijn, en dat zij zoals het mengen van water en vuur ófwel kunnen vernietigen ófwel kunnen scheppen, afhankelijk van of men de juiste methoden toepast.

De Gele Keizer ontvangt haar onderricht over een periode van meerdere dagen. Jiutian xuannü verschijnt aan hem in een dichte mist, rijdend op een vermiljoenrode feniks en gehuld in prachtige kleurrijke kledij. Haar teugels bestaan uit wolken en lichtgevende stoffen. Het zal niemand verbazen dat de Gele Keizer een goede leerling van Jiutian xuannü blijkt te zijn: hij verkrijgt van haar vele talismannen, strategieën en technieken om zowel de innerlijke, alchemistische oorlog te winnen als de strijd daarbuiten om de invloed en macht van het Chinese keizerrijk te vergroten en te verstevigen. Evenmin zal het iemand verbazen dat volgens de legende de Gele Keizer zelf op zekere dag ook verlichting bereikt, en op klaarlichte dag ten hemel vaart, gereden op een gele draak…

Court_Ladies_of_the_Tang
Hofdames van de Tangdynastie

Noten:
*Persoonlijk vind ik dit een mooiere term, omdat het voor mij een staat van bewustzijn aangeeft, die het aardse en menselijke bewustzijn niet alleen ontstijgt, maar ook in zijn geheel juist omvat. Ook heeft het voor mij de betekenis van een open, vrij en zuiver kanaal, waar het goddelijke zich door kan manifesteren. Zo kan je lichaam ‘transcendent’ worden, of de mens kan zelf een ‘transcendente’ microkosmos worden, of op enig moment samenvloeien met de transcendentie van de goddelijke macrokosmos of ‘Weg’. Het streven is dan een staat van permanente transcendentie, niet als eindstation, maar als trede naar een volgend stadium in de evolutie van bewustzijn. In die zin kun je zowel ‘lagere’ als ‘hogere’ heiligen en goden hebben, die allen op hun beurt weer staan voor een bepaalde energie die elk evoluerend wezen tracht te ‘meesteren’ of te overstijgen. Een mooi voorbeeld is Jezus die meesterschap verkrijgt over de 4 elementen die verbonden zijn met de aarde, zoals uitgedrukt in de metaforen als ‘en de wind ging liggen’, ‘over het water lopen’, en ‘het vuur beheersen’. Een ander voorbeeld dat veel spirituele zoekers zullen herkennen, is dat wanneer de aantrekkingskracht of keten van een bepaalde energie met bijbehorende god(in) is overstegen (getranscendeerd), soms automatisch een shift plaatsvindt naar een volgend terrein waarop de ziel meesterschap wenst te verkrijgen. Hieraan gekoppeld kan dan weer een nieuwe god(in) of schutspatroon naar voren treden.

**in het Engels door Suzanne Cahill vertaald als “Records of the Assembled Transcendents of the Fortified Walled City”. Op het werk van Suzanne Cahill (Divine Traces of the Daoist Sisterhood, Three Pines Pines, New Mexico, 2006) is deze blog gebaseerd. Met de ‘fortified walled city’ wordt de verblijfplaats bedoeld van Xi wang mu, de belangrijkste taoïstische godin. Aan haar heb ik op Levonah’s Delights reeds een driedelige blog gewijd afgelopen mei en juni.

*** Suzanne Cahill, blz. 72.